Stiens
Historische tuin met bloeiende stinzenflora bij de dokterswoning in het oude centrum van Stiens.
In en rond het dorp Stiens stonden in het begin van de achttiende eeuw een kleine tien states. Nu resteert er alleen nog een historische tuin met stinzenflora bij de dokterswoning. Deze tuin is aangelegd door Gerrit Vlaskamp en heeft nog steeds de oorspronkelijke padenstructuur en het originele reliëf.
De stichting Stinze-Stiens is eigenaar van een aantal monumentale panden in Stiens met bijbehorende tuinen. In het Pakhûs - het oude kaaspakhuis - worden tegenwoordig klassieke muziekconcerten georganiseerd. En de tuinen met stinzenflora zijn op bepaalde dagen - of op afspraak - ook toegankelijk voor publiek.
In de negentiende eeuw was het onder de Friese adel mode om tuinen in landschapsstijl aan te leggen. Tuinarchitecten Lucas Pieters Roodbaard (1782–1851) en later Gerrit Vlaskamp (1834–1906) hebben vele zogenaamde slingertuinen aangelegd in Friesland. In Stiens waren oorspronkelijk vijf tuinen aangelegd door Vlaskamp. De tuin bij de dokterswoning op Smelbrêge 6 is de enige tuin van Vlaskamp in Stiens die nog over is. In deze landschapstuinen werden ook vaak op grote schaal voorjaarsbollen geplant voor verwildering. Deze typische flora staat bekend als stinzenflora.
Een stins was in de middeleeuwen een stenen verdedigingstoren - meestal met een gracht en een stenen toegangspoort eromheen - waar mensen zich konden terugtrekken in tijden van onrust. Later werden deze stinzen door welgestelde families omgebouwd tot rijke herenhuizen (states). De grond in de directe omgeving werd gebruikt voor de teelt van groente en fruit. Later kwamen daar ook de siertuinen bij.
Bloeiende stinzenplanten op historische locaties waar de adel of vermogende bewoners ze in het verleden hebben aangeplant.
