Het terpenlandschap
Hegebeintum
Ooit was dit land zonder dijken. Tot zeker na het jaar 1000 heeft de zee hier vrij spel. Het water komt en gaat, daarom werpen mensen heuvels zoals deze op. Hier in Friesland heten deze verhogingen terpen, in Groningen wierden.
Hier schon mal ein Vorgeschmack
Ooit was dit land zonder dijken. Tot zeker na het jaar 1000 heeft de zee hier vrij spel. Het water komt en gaat, daarom werpen mensen heuvels zoals deze op. Hier in Friesland heten deze verhogingen terpen, in Groningen wierden. Van het woord terp is ook het woord dorp afkomstig: waar mensen samen leven ontstaat immers een dorp. En ook in onze namen is de terpengeschiedenis aanwezig. Hoeveel Friezen en Groningers heten niet Terpstra of Wiersma?
Terpen als deze liggen langs de hele Waddenkust van West-Europa. In Friesland en Groningen zijn het er ongeveer 1200. Meestal zijn de terpen twee tot zeven meter hoog. De terp van Hegebeintum is met bijna negen meter de hoogste terp van ons land. En het is ook een van de oudste: uit opgravingen blijkt dat de terp er vijf eeuwen voor de jaartelling al was. In de loop van de eeuwen groeide de terp door klei, mest en afval.
Zie je de steile helling bij de kerk? Hier kun je goed zien dat de terp is afgegraven. De functie van de terp is overbodig geworden na de aanleg van dijken. In de negentiende eeuw wordt duidelijk dat de terpaarde heel vruchtbaar is. Dus gaat de terpaarde naar de schrale landbouwgronden. Van de schop op de kruiwagen naar het schip dat in het dichtstbijzijnde water ligt. Of per kipkar op smalspoor. Hele terpen verdwijnen zo. De twaalfde-eeuwse kerk en andere bebouwing voorkomt dat de hele terp van Hegebeintum wordt afgegraven.
Bij de terpafgravingen komen allerlei voorwerpen naar boven. Alledaagse voorwerpen zoals scherven en beeldjes, maar ook zilveren Romeinse munten en sieraden. Bijzondere vondsten in de terp van Hegebeintum zijn een zevende- eeuwse mantelspeld en een vrouwenskelet in een uitgeholde eikenboomstam. Beide zijn in het Fries Museum te zien. Hier is ook een reconstructie van het gezicht van deze vrouw te zien, die de naam Beitske kreeg.
-
Sense of Place route
Sense of Place route
(69,2 km)De Sense of Place route is een overkoepelende route langs zowel buitenkunst als andere bezienswaardigheden. Je kunt de route per fiets of met de au...
-
Dokkum-Ferwert | Klooster Claercamppad: etappe 4
Dokkum-Ferwert | Klooster Claercamppad: etappe 4
(21,3 km)Een etappe van de heilige bron in Dokkum, langs de gronden en uithoven van het machtige Klooster Claercamp langs de Dokkumer Ie, naar Middeleeuwse...
-
Onder Foswerts Vleugels
Onder Foswerts Vleugels
(19,0 km)Een wandeling door het Friese terpenland maakt duidelijk hoe verschillende elementen in het landschap en historische gebeurtenissen bij elkaar horen.
-
Mini-roadtrip in Friesland
Mini-roadtrip in Friesland
(81,7 km)Heb je slechts een middag, avond en ochtend te besteden aan je roadtrip? Bezoek de hoogtepunten van het Friese landschap langs deze route!
-
Rond de Terpen
Rond de Terpen
(15,3 km)Een prachtige wandeltocht door het cultuurlandschap van Noord-Oost Friesland. Onderweg kom je langs gezellige accommodaties en café's, om uiteindel...
-
Hegebeintum - Blije - Terp fan de Takomst | Rondjes om de kerken
Hegebeintum - Blije - Terp fan de Takomst | Rondjes om de kerken
(12,8 km)Wandel door het Friese terpenland langs de hoogste terp van Nederland, Hegebeintum, en de moderne Terp fan de Takomst. Geniet van rust, historie, e...
-
Etappe 11: Hijum
Etappe 11: Hijum
(15,7 km)De terp met daarop de Sint-Nicolaaskerk biedt naar drie kanten uitzicht over een zee van gras. Zee in de vorm van water is zo diep in het Friese bi...
-
LF weekendtocht Friese kust en Lauwerszee
LF weekendtocht Friese kust en Lauwerszee
(117,0 km)Maak al fietsend kennis met Nationaal Park Lauwersmeer, UNESCO-werelderfgoed De Waddenzee en de eeuwenoude stad aan het wad Dokkum.
-
Oorlog boven het Noarderleech
Oorlog boven het Noarderleech
(36,2 km)Wat vond er eigenlijk plaats in de Tweede Wereldoorlog in het kustgebied van Friesland? Met deze uitgebreide fietsroute langs het Noarderleech, on...
-
Foodroute Gezonde Grond in Noord Friesland
Foodroute Gezonde Grond in Noord Friesland
(54,5 km)In de regio ten westen van Dokkum, tussen Holwerd en Hallum, ligt achter de dijk Noard-Fryslân Bûtendyks of It Noarderleech. Een prachtig gebied om...
