De boer maakt het verschil
Categorieën
-
Landbouw
in ontwikkeling
Aan de randen van het Werelderfgoed Waddenzee maken veel agrariërs de beweging naar natuurinclusief boeren. Zij zetten zich in voor een onder meer gezonde bodem, schoon water, akkervogels, rietsloten en veldstruweel. Ook hebben ze oog voor de kenmerkende elementen van het waddenlandschap en het cultureel erfgoed. Hun moderne bedrijfsgebouwen passen ze in dit landschap in. De Agrarische Natuurcollectieven waarin boeren samenwerken, spelen in deze transitie een belangrijke rol. Om die omslag succesvol te kunnen maken, is het van belang dat de boeren erkenning krijgen van en waardering voor hun inspanning voor behoud van soortenrijkdom en landschap.
Leestijd: ongeveer 5 minuten
Natuur op één
Schiermonnikoog is een Nationaal Park. De natuur staat op één. Daaraan wordt ook de bedrijvigheid aangepast. Voor de landbouw in de polder betekent dit minder stikstofneerslag op de kwetsbare duinen. De provincie Fryslân wilde een van de melkveehouders van het eiland uitkopen om dat doel te bereiken. De zeven boeren van Schiermonnikoog kwamen met een eigen alternatief.
‘Van Schier’
In plaats van minder bedrijven, kozen ze voor samen anders boeren. Met alle betrokkenen maakten ze een deal om biodivers te gaan werken; met ruim een derde minder koeien. Om toch een verdienmodel te hebben, brengen ze hun eigen kaas onder het merk ‘Van Schier’, op de markt. De verschillende soorten kregen toepasselijke namen als Vrije Vogels, Monnikenwerk en Wildpluk. Op de vaste wal vind je de kazen in speciaalzaken, maar je kunt ze ook online bestellen.
Op Schier zelf kun je nu driedubbel genieten! Fietsend en wandelend van de polderpracht met nog meer weidevogels. Van het duinlandschap met een nog grote diversiteit aan planten en dieren. En van overheerlijke kazen met een eilander karakter. Te zien, te ruiken en te proeven in de eigen winkel in het hart van het dorp.
Bewijs dat het kan
Stikstofreductie, natuurherstel en een verdienmodel gaan op Schiermonnikoog nu hand in hand. Alle betrokkenen, boeren, Natuurmonumenten en overheid tonen doorzettingsvermogen en betrouwbaarheid. De boeren maakten echter het verschil.
Vlas: mooi alternatief
Ook in de akkerbouw in het waddengebied vind je agrariërs die duurzaam willen werken. Neem de boeren van Agrarisch Collectief Waadrâne. Samen met ontwerpers, onderzoekers, studenten en producenten brengen zij vlas terug naar de Waddenkust om er circulaire, bio-afbreekbare alternatieven voor plastic van te maken. Van linnen kleding en broodzakken tot plaatmateriaal.
Oud gewas
Vlas werd vroeger veel geteeld in het waddengebied. Van de lange vezel werd linnen gemaakt, het stro werd gebruikt voor linoleum en de olie uit het lijnzaad was grondstof voor verf en lijm. Door de opkomst van goedkoop katoen, verdween het vlas langs de Waddenzee. De laatste jaren wordt het, ook door grote modeketens, herontdekt als duurzaam alternatief, zowel voor polyester als voor katoen, dat veel water vraagt in regio’s waar dit schaarser wordt.
Vlas hoeft geen wereldreis te maken, vraagt geen extra water en kan (vrijwel) zonder bestrijdingsmiddelen worden geteeld. Omdat het met wortel en al wordt geoogst, is het bovendien goed voor de bodemgezondheid en de biodiversiteit. En in de duurzame producten van vlas wordt CO2 opgeslagen. Het gewas past daarmee perfect in de natuurinclusieve landbouw waarvoor Agrarisch Collectief Waadrâne zich inzet.
Topmodel
De boeren zijn een belangrijke schakel in de ketens waarmee het project Wad van Waarde werkt aan een plasticvrij Waddengebied. En daar zijn ze trots op. Pyt Sipma van biologisch akkerbouwbedrijf Timpelsteed in Engwierum stond samen met Fatiha Sharif Hasan van naaiatelier Vanhulley model voor het project. “Straks loopt er iemand rond in een jas van vlas dat ik heb verbouwd. Dat vind ik nou mooi!”
(H)eerlijke streekproducten
Ook in het Noord-Hollandse en Groningse kustgebied maken veel agrariërs de omslag naar een duurzamere en natuurinclusievere bedrijfsvoering. Ze experimenteren met nieuwe manieren van werken en nieuwe verdienmodellen, die vaak heerlijke nieuwe streekproducten opleveren. Neem het ijs van Zuivelboerderij De Wieringer, waar de kalfjes op eigen erf opgroeien en de koeien in de winter op stal van de winterrust kunnen genieten op waterbedden. Dat levert een eigen zuivellijn op om je vingers bij af te likken. En dat geldt ook voor de room uit de eigen melkbottelarij van boer Reijer. Geliefd bij ijsmakers en banketbakkers in de omgeving, maar ook gewoon verkrijgbaar in supermarkten in bijvoorbeeld Anna Paulowna, Wieringerwerf en Den Burg op Texel.
Planty Organic
Een aantal Groninger Biowad boeren werkt op de proefboerderij in Kollumerwaard aan duurzame alternatieven voor de landbouw. Zo doet Bakker Bio mee met een proef om klimaatneutraal te boeren en toonde Horaholm aan dat telen zonder dierlijke mest mogelijk is. De boer voorziet in eigen mineralen zonder meststoffen van buiten. Vlinderbloemigen ‘vangen’ de benodigde stikstof uit de lucht en diepgewortelde gewassen maken kali en fosfaat vrij. Om het bodemleven zo min mogelijk te verstoren, wordt de grond niet gekeerd en maakt hij gebruik van een vast rijpadensysteem.
Meer Landbouw & Visserij? - Ontdek ook deze verhalen
-
Vierdubbeldoelschaap
Vierdubbeldoelschaap
De Texelaar wordt gehouden voor vier doelen: wol, vlees, melk en het landschap. De trots van Texel begraast de dijken, polder en natuurgebieden én de tuunwallen. Het schapenras is daarmee onmisbaar voor het landschapsonderhoud.
-
Reis van de aardappel
Reis van de aardappel
De aardappel: een product dat veel mensen niet snel zullen associëren met het waddengebied. In de Reis van de Aardappel maken we kennis met de boer die zijn leven heeft gewijd aan dit belangrijke product én lichten we de verschillende fases uit.
-
Landbouw en visserij
Landbouw en visserij
De eerste bewoners van de Waddenkust kwamen van de hoger gelegen zandgronden. Anders dan je in een delta misschien zou verwachten, waren het dan ook vooral boeren. De visserij kwam eigenlijk pas op toen land en zee door dijken waren gescheiden.