Duurzame ontwikkelingen in de visserij
Categorieën
-
Het neusje
van de zalm
De moderne visserij met zijn grote schepen en zware vistuig roept geen beeld op dat past bij een natuurlijk Wererlderfgoed. Gelukkig kun je tegenwoordig in de Waddenhavens ook kiezen voor een duurzaam alternatief. Vis gevangen door vissers die anders willen. Die alleen volwassen vis vangen bijvoorbeeld, rekening houden met het seizoen, de bodem zo veel mogelijk met rust laten en die de schade voor vogels en zeezoogdieren zo beperkt mogelijk houden. Daarvoor betaal je iets meer. Maar dan heb je wel een eerlijk streekproduct; het neusje van de zalm, zeg maar. En als je hem van kop tot staart gebruikt, heb je echt waar voor je geld.
Leestijd: ongeveer 5 minuten
Trekkersplek en kraamkamer
Een voorwaarde om duurzaam te kunnen vissen, is kennis van hoeveelheden vis. En juist dat is voor de Waddenzee grotendeels niet duidelijk. Van de platvissen die op de bodem leven, weten we het ongeveer. Maar van alle soorten die daarboven zwemmen, is slechts beperkt bekend met hoeveel ze zijn en hoe ze het doen. Ook valt er nog veel te leren over hoe, wanneer en waarvoor vis de Waddenzee gebruikt.
Waddentools Swimway
En dat is precies wat de onderzoekers van het NIOZ, de RUG en de WMR samen met de Waddenvereniging, Rijkswaterstaat en Sportvisserij Nederland in het project Waddentools Swimway doen. Niet voor een beter visserijbeleid, benadrukt projectleider Wouter van der Heij van de Waddenvereniging, maar voor een beter visbeheer, waarvan de visserij mogelijk ook kan profiteren. Want een gezonde visstand is belangrijk voor het ecologisch en economisch evenwicht in de Waddenzee.
Multifunctioneel gebruikt
Verschillende vissoorten gebruiken de Waddenzee voor verschillende doeleinden. Net als voor trekvogels, is het Waddengebied voor veel trekvissen een onmisbare schakel. Daarnaast zijn er soorten die de Waddenzee en de kwelders gebruiken als kinderkamer, paaigebied of om voedsel te zoeken. Sommige soorten verblijven hun hele leven in de Waddenzee, andere zijn er slechts delen van het jaar of in bepaalde fases van hun leven. Dit diverse gebruik betekent ook dat soorten verschillende eisen stellen aan de omgeving. Willen we de Waddenzee voor vissen aantrekkelijk houden en maken, dan moeten we weten wat ze er zoeken en wat ze nodig hebben.
Oude vistechnieken
Om daarachter te komen, gebruiken de onderzoekers van Swimway hypermoderne technieken als eDNA-onderzoek en onderwatermicrofoons en voorzien ze vissen van zenders. Maar ze werken ook samen met ambachtelijke vissers als Jaap Vegter, Jurre Kerkhof en Jan en Barbara Geertsema. Met oude vistechnieken als kubben – vissen met kleine fuiken – kan bijvoorbeeld kennis worden verkregen over de interactie tussen vissen en schelpdierbanken.
Stabiel op laag niveau
Hoe belangrijk die kennis is, blijkt uit het laatste rapport van de wetenschappers. Sinds de enorme afname in de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw, lijkt een aantal vissoorten zich te stabiliseren, maar wel op laag niveau. Een paar zitten er in de lift. Maar er zijn ook soorten die nog steeds achteruitgaan. Door uit te gaan van hun levensloop of swimway, is er een vinger aan de pols en krijgen beheerders kennis waarmee ze het tij kunnen keren.
Het goud van de Waddenzee
Garnalen met het Waddengoud keurmerk zijn op de Waddenzee gevangen of voor de kust van de Waddeneilanden. Ook zijn ze in het gebied zelf gepeld. Ze hebben dus niet de voor veel Nederlandse garnalen gebruikelijke reis naar Marokko gemaakt. Die garnalen kun je zo eten, bijvoorbeeld in Zoutkamp waar ze door de visser van SOLT aan land worden gebracht. Maar ze zijn ook niet te versmaden in een echte Wieringer garnalenkroket. Check wel even het Waddengoudstempel, om zeker te weten dat je niet met de in Polen gemaakte variant van doen hebt.
Van het seizoen
Heb je zin in een eerlijke seizoensvis, ga dan voor een harder of een zeebaars. Omdat er maar een paar Waddenkustvissers zijn die op deze soorten vissen, is van overbevissing geen sprake. De zeebaars is dan ook een soort die sinds 2013 weer in de lift zit. De duurzame vissers vangen ze met oude technieken, zoals staand want of met handlijnen en hengelsnoeren. Zo voorkomen ze verstoring van de soortenrijke bodem van de Waddenzee. Ook vangen ze deze soorten uitsluitend in het seizoen, dat wil zeggen na de paaiperiode.
Schelpdieren
Een soort die je altijd kunt eten zonder de waddennatuur geweld aan te doen is de Japanse oester. Een exoot die vogels links laten liggen. De waddenoestervissers rapen ze met de hand. Een arbeidsintensief werkje. Dat geldt ook voor de kokkelvisserij. Dit is wel een zeevrucht die de mens moet delen met de vogels en vissen die hun voedsel uit de Waddenzee halen. De vangst wordt daarom afgestemd op hun voedselbehoefte, zodat het ecologisch evenwicht bewaard blijft.
Het Waddenkokkelbestand schommelt van nature sterk. Elk jaar is het afwachten hoeveel er gevangen kan worden. Dat gebeurt met een handbeugel. Dit is een soort hark met een net eraan. De vissers gaan met laagtij naar een zandplaat en trekken de beugel dan door de bovenste laag van de zeebodem. Dit levert een bescheiden oogst op. De Waddenzeekokkel is daarom beperkt verkrijgbaar, onder meer bij Meromar Seafoods in Harlingen, dat ook andere schelpdieren als nonnetjes en scheermessen verkoopt.
Meer Landbouw & Visserij? - Ontdek ook deze verhalen
-
Vierdubbeldoelschaap
Vierdubbeldoelschaap
De Texelaar wordt gehouden voor vier doelen: wol, vlees, melk en het landschap. De trots van Texel begraast de dijken, polder en natuurgebieden én de tuunwallen. Het schapenras is daarmee onmisbaar voor het landschapsonderhoud.
-
Reis van de aardappel
Reis van de aardappel
De aardappel: een product dat veel mensen niet snel zullen associëren met het waddengebied. In de Reis van de Aardappel maken we kennis met de boer die zijn leven heeft gewijd aan dit belangrijke product én lichten we de verschillende fases uit.
-
Landbouw en visserij
Landbouw en visserij
De eerste bewoners van de Waddenkust kwamen van de hoger gelegen zandgronden. Anders dan je in een delta misschien zou verwachten, waren het dan ook vooral boeren. De visserij kwam eigenlijk pas op toen land en zee door dijken waren gescheiden.