De stolpboerderijen in Wieringen

Als je vierkante boerderijen ziet met een piramidevormig dak, weet je dat je in Noord-Holland bent. Maar wist je dat die stolpboerderijen onderling je ook nog veel vertellen over het landschap?


Leestijd: ongeveer 10 minuten

De stolpboerderij herkennen

Overal langs de Noord-Hollandse waddenkust kom je de kenmerkende stolpboerderij tegen. De oudste boerderijen staan hier al vanaf midden 16de eeuw. De jongste zijn van midden vorige eeuw. Het uiterlijk van de stolpboerderij wordt bepaald door de houten draagconstructie: een vierkant met een dekbalkgebint. Sommige boerderijen bestaan uit twee of zelfs drie van deze vierkanten. 

De constructie biedt veel ruimte in de boerderij en zorgt ervoor dat het gewicht goed wordt verdeeld over de oppervlakte. Handig als je op zachte grond moet bouwen. Bovendien zijn de boerderijen zo goed bestand tegen wind. Ook niet onbelangrijk in het waddengebied. Opvallend aan de stolpen langs de waddenkust is ook dat ze geen deur hebben aan de voorkant. Als je het een keer weet, valt het op. Alleen aan de kant van het land – de achterkant - kun je de boerderij in. 

Een stolpboerderij komt eigenlijk nooit alleen. Ze bestaan in structuren bij elkaar. Aan die structuren herken je ook de ondergrond en de tijd waarin ze zijn gebouwd. Zo staan de oudste boerderijen in Wieringen op de hoger gelegen delen van het voormalige eiland. Vaak schots en scheef langs de kronkelige wegen in zogenaamde stolpenzwermen. Deze kleine stolpboerderijen hebben meer beplanting op het erf dan op Texel, waar ze vaak open en bloot in het veld staan. Mooie voorbeelden vind je langs de Stroeërweg, waaraan ook het Wieringer eilandmuseum Jan Lont ligt. 

Piramides van het polderland

De Wieringer boerderijen, in het glooiende, kleinschalige landschap met onregelmatige verkaveling, werden gebruikt door gemengde bedrijven. De boeren hielden schapen en verbouwden groenten en graan. Naast een stal voor de schapen, en soms een enkele koe, was er ook een darsruimte om te dorsen. De piramide overkapt alleen de voorraadschuur. Het woonhuis en de stallen hebben een eigen dak.

Zie je de boerderijen keurig in een lint staan, met de voorkant naar de weg, dan bevind je je in een polder. Dit zie je bijvoorbeeld mooi in de Wieringerwaard, die begin 17de eeuw werd drooggelegd. De eerste boerderijen liggen langs de dijk. Later, toen de kustbewoners meer vertrouwen hadden in de dijkenbouw en het peilbeheer, kwamen er ook boerderijen in de polder. Hier liggen ze ook in een lint, aan weerszijde van de strakke, rechte wegen. Voorkant naar de weg.

Achter de boerderijen strekt zich het land uit. In de bollenvelden zie je die stroken helemaal mooi als de tulpen in bloei staan en de kenmerkende veelkleurige banen vormen. De hoge daken van de boerderijen, die vaak op een dubbel vierkant werden gebouwd, steken boven de erfbeplanting uit, waaraan deze stolpen hun bijnaam ‘piramides van het polderland’ danken. 

Route: genieten op Wieringen

Onderweg kun je genieten van prachtig vergezichten over de Waddenzee, het IJsselmeer en de Hollandse polder. Bij mooi weer zie je de Kop van Noord-Holland en Texel liggen. De route brengt je langs Den Oever, Hippolytushoef en het Robbenoord bos.

Afstand: 26,3 kilometer 

 

Bekijk de route!

Meer ontdekken? - De leukste locaties op Wieringen

Verder lezen? - Ontdek ook deze verhalen over een Ode aan het Landschap

Mis niets!

Ontvang het laatste nieuws, de mooiste verhalen en de leukste routes van VisitWadden.