Van Waddeneiland naar polder

Wieringermeer is ideaal om de geschiedenis van de drooglegging, inpoldering en dijkwerken van nabij te zien. Deze polder en voormalige gemeente, tegenwoordig onderdeel van Hollands Kroon, vertelt namelijk een bijzonder verhaal. Hoe het gebied in 1170 een eiland werd na de Allerheiligenvloed. En dat de drooglegging in de crisisjaren van de 20ste eeuw leidde tot de bouw van de Afsluitdijk. En het Joodse werkdorp Nieuwe Sluis en hoe de Duitsers aan het eind van WOII de polder weer lieten vollopen.

Leestijd: ongeveer 15 minuten

Keizerlijke kroonprins

Het gebied was rond het jaar 1000 nog land. Het had op dat moment zelfs een groter oppervlak dan de huidige polder. Door de grote stormen van de 12e eeuw liep het gebied onder water en werd het onderdeel van de Zuiderzee. Rond het begin van de 20ste eeuw telde het eiland van 10 bij 5 kilometer acht dorpjes met ongeveer 3.000 inwoners, die vooral van de visserij en landbouw leefden.

Op 12 november 1918, een dag na het einde van de Eerste Werelderoorlog, werd uitgerekend op Wieringen kroonprins Frederik Wilhelm van Pruisen ondergebracht door de Nederlandse regering. Hij was de zoon van Keizer Wilhelm II, die zelf in Doorn in ballingschap ging. Op 10 november 1923 mocht de kroonprins weer naar Duitsland terugkeren.

Van zee naar landbouwgrond

Vanaf 1924 werd begonnen met het aanleggen van een dijk om het eiland Wieringen te v erbinden met het vasteland. Met de aanleg van de Wieringermeerpolder werd in 1927 begonnen. Het droogmaken gebeurde met het gemaal Lely bij Medemblik en het gemaal Leemans bij Den Oever. Op 10 februari 1930 werd gestart met het droogpompen en op 21 augustus viel de polder droog.

Volgens het oorspronkelijke plan zou de polder pas worden aangelegd na de voltooiing van de Afsluitdijk. Maar omdat Nederland na WOI grote behoefte had aan landbouwgrond werd de aanleg versneld. Vanaf 1934 werd het nieuwe land in cultuur genomen. De kavelgrootte voor de nieuwe boeren werd door de Directie Wieringermeer van de Dienst Zuiderzeewerken bepaald en uitgegeven via een pachtsysteem.

Joodse vluchtelingen

In datzelfde jaar werd het Joodse Werkdorp Nieuwesluis in gebruik genomen. Abel Herzberg was hier later directeur. Hier kregen uit Duitsland en Oostenrijk gevluchte Joden een agrarische vakopleiding. Dat zou ze in staat moeten stellen zich te vestigen in Palestina, de Verenigde Staten of in Zuid-Amerika. In totaal verbleven er 750 tot 900 Joodse jongeren. Na de Duitse inval en bezetting in Nederland werd het dorp in maart 1941 ontruimd. Het voormalige gemeenschapsgebouw en de Oostwaardhoeve bleven bewaard en zijn sinds 2002 een rijksmonument.

Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog werd de polder door de Duitsers onder water gezet. Op 17 april 1945 bliezen zij de dijk op twee plaatsen op, waarna de polder binnen twee etmalen onder water liep. Alle gewassen en vrijwel alle bebouwing ging verloren. Na de oorlog werden de gaten gedicht. Op 11 december 1945 viel de polder weer droog. Het raadhuis van de gemeente was verzwolgen door het water. In Lutje Kolhorn werd een tijdelijk raadhuis gebouwd met de naam 'Arke Noach'. Dit werd zo genoemd, omdat dit bijna het enige plekje was waar men droog bleef.

Route: Fietsen over de Wieringermeerpolder

Stap snel op de fiets om de Wieringermeerpolder te verkennen! In de 12e eeuw liep dit gebied onder water en vervolgens maakte het deel uit van de zee. Vanaf 1927 werd er gestart met de aanleg van de huidige polder en werd deze geschikt gemaakt voor de landbouw. Fiets langs kleine plaatsjes zoals Aartswoud, Lambertschaag en Opperdoes. En als je stopt in Medemblik, is het historische centrum vol bezienswaardigheden zeker de moeite waard. 

Afstand: 61,4 kilometer 

 

Bekijk de route!

Meer ontdekken? - De leukste locaties op Wieringen

Verder lezen? - Ontdek ook deze verhalen over de Kracht van het Water

Mis niets!

Ontvang het laatste nieuws, de mooiste verhalen en de leukste routes van VisitWadden.